Kartal Gözlerimiz: Haritalar

Bir mekanı algılayabilmek için o mekana uzaktan ve yakından bakabilme ihtiyacını duyarız. Bu sebeple coğrafyacılar haritayı üretmişlerdir. Haritalar sayesinde mekanları algılama kabiliyetimiz arttığından mekanları daha iyi anlayabildik. Haritayı kartal gözü olarak tanımlıyorum. Çünkü harita; kanaatimce bir insana  kartal gözü takarak onun gökten yere bakmasını sağlar. Bu kartal gözleri ile mekana tepeden bakıp onu daha iyi algılayabiliriz.

Afrika ve Arabistan yarımadasında ışık kirliliği
ABD’nin akarsu havzasını gösteren harita

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tepeden baktığımız şeylerin kağıda dökümünü yaparken de gerçeğe yakın olmasına ihtiyaç duyarız. Bu bağlamda bir haritanın gösterdiği alanın gerçeğe yakın olabilmesini sağlayan en temel şeylerden birisi ölçektir. Ölçek bir haritanın küçültme oranıdır. Tanımda yatan küçültme kelimesine dikkat edelim. Neden harita çizerken ölçek kullanıyoruz, yani başka bir deyişle soracak olursak; neden çizdiğimiz mekanı kağıda küçülterek aktarıyoruz?

Örneğin Dünya haritasını kartal gözleriyle gören bir kartograf çizimi yaparken neden küçültme kullanır? Aslında bu sorunun cevabı çok basit:

Çünkü eğer küçültme kullanmazsanız tüm dünya çiziminizi dünya kadar büyüklüğü sahip bir kağıda çizmeniz gerekecekti. Tabi ki bu da haritayı amacından çıkararak kullanışlılığını yok edecektir. Harita çizerken ki amacımız; mekanın kuşbakışı tasvirini yaparak gerçeğe yakın bir algılama sağlayabileceğimiz kullanışlı bir araç elde etmektir.

Dünyayı kağıda dökmeye çalışan bir coğrafyacı tüm bu problemlere dikkat etse dahi karşılaşacağı çok büyük bir problem daha vardır:

Küremsi bir gezegeni düz bir kağıda çizmek! Şekil farklılığından dolayı bozulmalar artacak. Bu bozulmalar kullandığınız ölçeği ne kadar büyültseniz de düzelmeyecek cinsten olacak. Biz coğrafyacılar bu bozulmaları azaltmak için projeksiyon dediğimiz yöntemi geliştirdik.

1-Silindir projeksiyon: Ekvator bölgesini hatasıza yakın diğer bölgeleri daha hatalı gösterir.

2-Konik projeksiyon: Orta kuşak civarını hatasıza yakın diğer bölgeleri daha hatalı gösterir.

3-Düzlem projeksiyon: Kutup bölgeleri daha doğru çizilirken diğer bölgeler daha hatalı çizilir.

Gördüğünüz gibi en çok bilinen bu projeksiyon yöntemleri bile oldukça hatalıdır. Mesela uzun yıllar Merkator projeksiyonu olarakta bildiğimiz Silindir projeksiyonu Merkator adındaki bir coğrafyacı kartograf tarafından deniz mekanlarını ve ticaret yollarını daha iyi gösterebilmek için üretilmiştir. Ancak bu projeksiyon ile üretilen haritalar gerçek mekanı o kadar yanlış tasvir eder ki! Kutuplara yakın bir ada olan Grönlandı neredeyse Afrika kıtası kadar  görmenize sebep olur! Ne yazık ki dünya mekanını tasvir etmek için kullanılan dünya haritalarının büyük bir çoğunluğu bu projeksiyon ile çizilmiş durumda.

Mor ile gösterilen yer Kuzey Atlantik’te bulunan Grönland adasıdır.

Peki daha doğru projeksiyon ile çizilebilmiş bir harita yok mu? Elbette var, Winkel Tripel projeksiyonu ile çizilmiş haritalar şu an elimizde bulunan en doğru çizimli haritalar!

Wınkel Tripel Projeksiyonu

Ancak ne yazık ki çizilecek hiç bir harita kusursuz olamaz! Peki ya neden?

Volkan BARTIK

Yazar Hakkında
Toplam 36 yazı
Volkan
Volkan
Yorumlar (Yorum yapılmamış)

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

×

Bir Şeyler Ara