(7 votes, average: 4,86 out of 5)
Loading...Grönland bağlı olduğu Danimarka’dan 52 kat daha büyük olan, dünyanın en büyük adası, Avrupa ile Amerika arasındaki havayolunun tam ortasında bulunmaktadır. Uçağın penceresinden hayranlık içinde bu buz çölüne bakanlar kendi kendilerine ” Burada insanlar ve hayvanlar yaşayabilir mi? diye soruyorlar. Burada çiçekler yetişir mi, doğa hareket eder mi, yoksa tümüyle donmuş ve durağan mıdır?
Grönland’da tutulan bir tür sombalığı Angmagssalik adını taşıyor. Aşağıda fotoğrafı görülen yerleşme merkezinin adı da ismini bu balıktan alıyor. Buraya Kopenhag’dan uçak seferleri bulunuyor. Yaz aylarında İzlanda’dan da buraya seferler yapılabiliyor. Olağandışı şeylere ilgi duyanların görmek istediği yer ise Grönland’ın doğu kıyılarıdır.
Üstelik burada otellerin sunduğu konfordan yoksun kalmaya da gerek yok. Buradan helikopterle adanın içindeki buzullara doğru keşif yolculukları düzenleniyor, buzlar arasında gemilerle dolaşılıyor yahut çevrede yürüyüşlere çıkılıyor. Yürüyüşlerimizden birini 50 bitki türünün kış uykusundan uyanıp buzdan tabutunu kırdığı Çiçekler vadisinde yapabiliriz. Bütün gemi ve tekne trafiğinin durduğu kış aylarında ise köpeklerin çektiği kızaklara binerek manzaranın tadını çıkarabiliriz. Bu tecrübe insanın önüne yaşamanın, duymanın, doğal olarak da düşünmenin yepyeni boyutları açılacaktır.
Angmagssalik karşıtlıklarla dolu bir yerdir. Bu karşıtlıklar diyarında insan, hayvan ve bitkilerin yaşam temposunu, gece gibi karanlık kış günlerinde -30 dereceye düşen, gündüz gibi aydınlık yaz gecelerinin de +20 dereceye kadar çıkan sıcaklık farklılıkları beliriyor. Canlıların bu farka nasıl uyum sağladığına şaşmamak mümkün değil.
Grönland’ın güneyinde Sydproven’de bulunan sıcak su gayzerlerinde banyo yapma olanağı bile mümkün. Kuzeyde ise buzullar, fiyortlar ve 3700m yüksekliğe ulaşan dağlar bulunmaktadır. Söylencelere konu olan ünlü Eskimo kenti Thule‘de kış aylarında cıva donduğundan eskiden sıcaklık ölçülemiyordu. Zaman zaman sıcaklığın -60 derecenin altına düştüğü de olmuş. Tüm bu karşıtlıklar adanın isminde bile mevcut: Green:Yeşil Land:Arazi kelimelerinden oluşan adanın ismi Vikinglerin verdiği bir ad. Adanın eski zamanlarda yaz dönemlerinde arazilerin yeşilli olmasından dolayı bu ismi verdiği tahmin ediliyor. Ancak gelin görünki Greenland gerçekte tam bir buz diyarıdır.
Bin yıl kadar önce Asya’dan Kanada’ya geçen Eskimolar’ın geçiş kapısı olan besteci Karl Friedrich Zelter’e THEULE KRALI adlı yapıtı için esin veren eski Thule artık yok. Orada yaşayan Eskimolar 1954’te burada bir üssü bulunan ABD Hava Kuvvetleri’ne bağlı jetlerin çıkardığı gürültüden kaçmışlar. Artık birkaç yüz km daha kuzeyeki yeni Thule’da yaşıyorlar.
Grönland’ın gerçek bir başkenti de vardır.Adı Nuuk( Grönland dilinde denize uzanan kara parçası, kıyı dili anlamına geliyor.) yahut Godthab(Danca’da iyi umutlar demektir.)Nuuk’ta 17 bin kişi yani adanın toplam nüfusunun neredeyse üçte biri burada yaşamaktadır. (Grönland toplam nüfusu ise 56 bindir.) Kentin kurucusu, aynı zamanda adada araştırma çalışmaları yürütmüş olan misyoner Hans Egede’dir. Egede adanın güneybatısına yerleşerek Protestan bir cemaat oluşturmaya çalışmıştır. Egede’nin ölümünden 24 yıl sonra yani 1782’de Danimarkalı yetkililer onun kurduğu yerleşmeyi adanın yönetim merkezi yapmışlardır.
Adanın en önemli özelliği kuşkusuz buzdur. Buz yalnızca Grönlandlılar ile balina, fok, mors, kutup kurdu, beyaz tilki, ve kar tavşanı gibi hayvanlar için değil, aynı zamanda bizim içinde yaşamsal önem taşıyor. Yaklaşık 2.200.000 km’ büyüklüğündeki adanın altıda biri buzlarla kaplıdır. Bu buz katmanının ortalama kalınlığı 1500m en kalın yeri ise 3400 metreyi buluyor. Ama adayı kaplayan buzlar bütün dünyayı etkileyen iklim değişiklikleri nedeniyle erimeye başlamıştır. Hala oraya gidip bu kıyıları yeşil, ortası beyaz adayı görme olanığımız var.
Bu erime devam ederse okyanusta artan su seviyesi yüzünden kıyılar su altında kalacaktır. Aynı zamanda ayna görevi gören Grönland buzları olmazsa gelen zararlı ışınların albedo yoluyla uzaya geri döndürülemeyecek ve tüm dünyada küresel ısınma hızlanacak ve kuraklık, çölleşme, erozyon süreçleri hızlanacak. Yaşanan toprak kaybı sebebiyle de tarım yapılacak alanlar kısıtlanacak ve 7.8 milyara dayanan dünya nüfusu kıtlık ile karşı karşıya kalacaktır!
Sanırım Malthus haklıydı ve atalarımız ihtirasları yüzünden Malthus’u dinlemediler ve teknolojilerinin tabiati dize getireceklerine inandılar. Ancak unuttukları bir şey vardı; İNSAN TABİATTAN GAYRI DEĞİLDİR!
BU MAKALE GROSSER WELTATLAS’TAN REVİZE EDİLEREK OLUŞTURULMUŞTUR!!!
VOLKAN BARTIK
